ZUS odmówił ci prawa do wcześniejszej emerytury - odwołaj się do sądu.

Autor: Karolina Ziółkowska

Polski ustawodawca przewidując konsekwencje wykonywania niektórych prac, ustanowił w polskim systemie emerytalnym, iż osoby takie będą mogły wcześniej przejść na emeryturę po spełnieniu określonych ustawowo przesłanek.

Praca w takich dziedzinach jak np. hutnictwo, przemysł chemiczny, transport powoduje, iż osoby pracujące osiągają wcześniej wiek emerytalny ze względu na oddziaływanie szkodliwych czynników, a co za tym idzie wcześniej tracą zdolność do pracy i wypadają z rynku pracy.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. 2016 r. poz. 887 ze zm.), urodzonym po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

  1. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat- dla mężczyzn oraz
  2. okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. 25 lat dla mężczyzn lub 20 lat dla kobiety).

ust. 2 Emerytura, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 powyższej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed 01.01.1949 r. będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3 zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. mężczyzna- 65 lat) i mają udowodnione 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Zgodnie z § 4 ust. 1  Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983r., Nr 8, poz. 43) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiety,60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zaś zgodnie z § 2 ust. 1 w/w Rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na  zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnymi charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na danym stanowisku. Natomiast zgodnie z ust. 2 okresy pracy, o których mowa w ust. 1 stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

W związku z ograniczeniami dowodowymi wynikającymi z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11.10.2011 r. (Dz. U. 2011, Nr 237, poz. 1412) w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe, w postępowaniu przed organem rentowym zazwyczaj jedynym dowodem który stanowi, iż dana osoba wykonywała pracę w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze jest świadectwo pracy. Niestety praktyka pokazuje, iż świadectwa pracy czy te szczególne stwierdzające okresy zatrudnienia w warunkach szczególnych lub ogólne, wystawione na odstawie art. 97 kodeksu pracy, lecz w których takie okresy mogą zostać stwierdzone przez wskazanie wykazu, działu, pozycji rozporządzenia oraz podać stanowisko zgodnie z działem, pozycją i punktem załącznika do zarządzenia resortowego. Ponadto nazwa stanowiska pracy na jakim był zatrudniony pracownik stwierdzona w świadectwie pracy powinna odpowiadać nazwie wymienionej w wykazie aktu resortowego, są w sposób wadliwy wystawiane. Wiele takich świadectw nie może być skorygowanych, ponieważ często zakłady już nie istnieją (upadły, zostały zlikwidowane), zaś jak wynika już z wcześniejszego wywodu, wystawcą tego dokumentu może być zakład pracy, organ założycielski lub następca prawny. Świadectwa pracy w żadnym wypadku nie może wystawić przechowawca akta osobowopłacowych zlikwidowanego zakładu, chyba że jest następcą prawnym nie tylko w zakresie przejęcia archiwum zakładowego.

W skrócie, aby dana osoba mogła przejść na emeryturę wcześniejszą z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, np. w przypadku mężczyzn (ponieważ głównie ich dotyczy to szczególne uregulowanie), musi osiągnąć wiek 60 lat, legitymować się na dzień 01.01.1999 r. 25 letnim okresem składkowym i nieskładkowym w tym 15 letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych oraz nie może być członkiem OFE lub przy wypełnianiu wniosku emerytalnego  wyrazić zgodę na przekazanie dotychczas zebranych środków w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa. O ostatnim warunku należy pamiętać, ponieważ w przypadku nie złożenia tego oświadczenia na etapie jeszcze postępowania administracyjnego, a złożenia go dopiero w postępowania sądowym, prawo do emerytury zostanie przyznane od dnia złożenia tego oświadczenia, a nie od dnia wniosku czy osiągnięcia wcześniejszego wieku emerytalnego, co jest bardzo niekorzystne dla danej osoby.

Najczęściej powodem wydania decyzji odmownej przez ZUS jest  właśnie niespełnienie przesłanki dotyczącej udowodnienia stażu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. Ze wskazanego wyżej rozporządzenia dotyczącego postępowania dowodowego wynika zakaz przeprowadzenia na okoliczność pracy w warunkach szczególnych dowodu z zeznań świadków.

Dlatego też w takich przypadkach najlepiej jest skorzystać z uprawnienia odwołania się do sądu, przed którym to taki dowód będzie mógł być przeprowadzony, a przesłanka ta wykazana.

Odwołanie w ciągu 30 dni od dnia otrzymania odpisu decyzji należy wnieść za pośrednictwem ZUS-u do odpowiedniego Sądu. Sprawy emerytalne należą do właściwości sądów okręgowych (art. 4778 § 2 w zw. z 4778 § 1 kpc). W takim wypadku najlepiej zrobić to na piśmie, powołując jednocześnie kwestionowanych świadków, ich imiona i nazwiska oraz adresy zamieszkania.

Oczywiście najlepiej jest powołać co najmniej dwóch świadków, którzy również w spornym okresie wykonywali pracę w tym samym zakładzie. Należy w tym miejscu także wspomnieć, iż w przypadku kiedy znamy miejsce przechowywania akt osobowych wypadałoby tą okoliczność wskazać sądowi, ponieważ sądy ubezpieczeń zawsze występują o akta osobowe. W aktach takich znajdują się umowy o prace, angaże, przeszeregowania, kwestionariusze osobowe, karty płacowe na podstawie których też ustalana jest okoliczność na jakim stanowisku/ach dana osoba pracowała.

Partnerzy »

Instytut Allerhanda

Instytut Allerhanda

Więcej »

Prawnik w Mediacji

projekt poświęcony mediacji

Więcej »

Statystyka »

Użytkowników on-line:665

Zalogowanych użytkowników:0

Zarejestrowanych użytkowników:29

Udzielone porady:2448

Zamieszczone porady:177

Ilość wzorów pism:111

Ilość artykułów:1089