Renta rodzinna na ostatnim roku studiów- nie dla każdego.

Autor: Karolina Ziółkowska - prawnik

Renat rodzinna jest świadczeniem, które w wymiarze finansowym ma rekompensować nieobecność zmarłego rodzica w życiu jego dziecka. W przypadku osoby uczącej lub studiującej renta przysługuje do ukończenia przez nią 25 roku życia, jednak istnieje ustawowy wyjątek od tej regulacji. Zgodnie z treścią przepisu art. 68 ust. 2 ustawy emerytalnej jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.

Sformułowanie jakim posłużył się ustawodawca w powyższym ustępie jest nieostre oraz nastręcza wiele problemów w praktyce. W związku z tym należałoby dokonać wykładni pojęcia zakończenie ostatniego roku studiów.

Każdy rok akademicki trwa od 01 października do 30 września następnego roku kalendarzowego. W praktyce jest to jednoznaczne, że zakończenie roku studiów (w tym ostatniego), następuje z dniem 30 września.

W przypadku takiej jednoznacznej interpretacji pojawia się pytanie dotyczące osób, które otrzymały indywidualną zgodę dziekana danego wydziału o wydłużenia terminu do złożenia pracy dyplomowej oraz egzaminu dyplomowego.

W przypadku studentów, którzy otrzymali taką zgodę oraz złożyli w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przedłużenie prawa do renty rodzinnej, dołączając jednocześnie taką zgodę, otrzymają oni decyzję odmawiającą wznowienia prawa do wypłaty renty rodzinnej za okres od 01 października danego roku do dnia określonego w decyzji dziekana.

Nad tą problematyką nie raz pochylały się już sądy powszechne, które badały takie sprawy wskutek wniesionych odwołań.

W sytuacji określonej w art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS przedłużenie okresu pobierania renty rodzinnej następuje wyłącznie do zakończenia ostatniego roku studiów. Decyzja dziekana uczelni wyższej wydłużająca ubezpieczonemu termin do złożenia pracy magisterskiej nie przedłuża ostatniego roku studiów (vide wyrok SA w Katowicach z dnia 23.10.2008 r., sygn. akt III AUa 1857/07 (Biul. SAKa 2009/3/39). Pamiętać należy, że decyzja dziekana nie jest wiążąca dla organu rentowego w przypadku rozstrzygania o prawach rentowych danego studenta. Jest to akt wydawany na podstawie przepisów wewnętrznych uczelni wyższych, które w porządku prawnym w pełni korzystają z autonomii, a mianowicie na podstawie regulaminu studiów. Regulamin taki nie jest powszechnie obowiązującym prawem,a jedynie aktem rozstrzygającym stosunki wewnętrzne w ramach szkoły wyższej.

Zasadą jest, że dzieci, o których mowa w art. 67 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej mogą pobierać rentę rodzinną do momentu ukończenia 16. roku życia. Powyższą ustawową granicę wieku zachowywania uprawnień do renty rodzinnej tradycyjnie wiąże się z granicą wieku, od jakiego wolno młodzieży podejmować zatrudnienie. Prawo do renty rodzinnej dla dziecka ze względu na wiek ulega jednak przedłużeniu w przypadku kontynuowania nauki w szkole - nie dłużej niż do osiągnięcia 25. lat życia, z zastrzeżeniem art. 68 ust. 2. Zgodnie z tym ostatnim przepisem, jeżeli dziecko osiągnęło 25. lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów. Ta szczególna (wyjątkowa) regulacja normatywna nie poddaje się wykładni rozszerzającej, także przez pryzmat zasad współżycia społecznego, które mogłyby wpływać na stosowanie lub wykładnię imperatywnych przepisów prawa ubezpieczeń społecznych jedynie wówczas, gdyby taka zależność wynikała z konkretnej regulacji tego prawa, co w rozpoznawanej sprawie nie ma miejsca (vide Wyrok SA w Gdańsku z dni 18.09.2014 r., sygn. akt III AUa 2741/13, (LEX nr 1526945).

Wszelkie wątpliwości co do kwestii, czy nauka w szkole albo uczestnictwo w danym kursie uprawniają do renty rodzinnej, organy rentowe rozstrzygają we współpracy z kuratoriami oświaty. Jeżeli do wniosku o rentę rodzinną zostanie przedłożone zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły (uczelni) i jest w nim zawarta informacja, do której klasy dziecko uczęszcza, jak również programowy rok ukończenia szkoły, to na podstawie takiego zaświadczenia oddział ZUS może wypłacać świadczenie bez przerwy, aż do przewidzianego programem terminu ukończenia nauki przez dziecko. Renta rodzinna przysługuje przez cały rok szkolny (akademicki), tj. do dnia 31 sierpnia lub do dnia 30 września, a zatem także przez okres ferii letnich. Zasada ta ma zastosowanie również do dzieci kończących szkołę lub uczelnię (vide wyrok SA w Szczecinie z dnia 13.02.2014 r., sygn.. akt III AUa 678/13 (LEX nr 1441550).