Planowane zmiany Pzp w zakresie rozstrzygania sporów

Autor: Admin

Zapowiadane zmiany Prawa zamówień publicznych są coraz bliżej. Wiele mówi się o nowych rozwiązaniach sprzyjających odformalizowaniu procedury udzielania zamówień. O wprowadzeniu uproszczeń zarówno dla zamawiających, jak i dla wykonawców – również z sektora MŚP. Jednym z elementów reformy systemu jest obszar środków ochrony prawnej. Sprawdź, jakie zmiany zapowiadane są w tym zakresie.

W projekcie nowej ustawy Prawa zamówień publicznych został wyodrębniony nowy wydział Krajowej Izby Odwoławczej do rozwiązywania sporów. Wskazuje się, że udzielanie zamówień publicznych skupia się przede wszystkim na aspekcie formalnym zmierzającym do wyboru wykonawcy, pomijając kwestie realizacji zamówienia. Aktualnie natomiast jednym z największych problemów wydaje się wykonywanie umowy. Spora część wykonawców odstępuje od realizacji kontraktów publicznych. Zauważono, że wiele zaistniałych na etapie wykonywania inwestycji problemów można rozwiązać, pod warunkiem że działa się szybko.

Znacznie korzystniejsza jest próba zażegnania konfliktu aniżeli zerwanie umowy, co na przykład w przypadku robót budowlanych wiąże się z ponoszeniem kosztów związanych z zabezpieczeniem terenu budowy, szukaniem nowych wykonawców. Nie bez znaczenia jest również kilkuletnie oczekiwanie na rozstrzygnięcie zazwyczaj skomplikowanego sporu. Z tego względu planuje się wprowadzenie dodatkowej możliwości rozwiązywania sporów na etapie realizacji umowy. Proponuje się wyodrębnienie wydziału Krajowej Izby Odwoławczej, który w założeniach miałby zająć się proponowaniem rozwiązywania sporów kontraktowych w stosunkowo krótkim czasie – maksymalnie sześciu miesięcy.

Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii wskazuje, że miałby to być rodzaj „przedsądu” – o charakterze koncyliacyjnym. Pomysł budzi akceptację, jednak wskazuje się, że takie rozstrzygnięcie KIO musiałoby być wiążące dla stron, w przeciwnym razie – gdyby rola wydziału KIO miała się ograniczać jedynie do mediacji i zawarta ugoda nie miała wiążącej roli – powoduje to znaczne wydłużenie procesu rozstrzygnięcia sporu. Strony bowiem w większości przypadków będą występowały na drogę sądu powszechnego.

Koncepcja w zakresie zmian – utrzymana

Podtrzymana została większość propozycji, które prezentowane były w koncepcji nowego Prawa zamówień publicznych. Jednym z głównych elementów było prawo do wniesienia odwołania w pełnym zakresie także w postępowaniach poniżej progów unijnych. Wykonawcom będzie więc przysługiwało prawo do zakwestionowania na przykład postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia albo czynność unieważnienia postępowania – do tego obecnie prawo nie przysługuje.

Mniejsza arbitralność rozstrzygnięć

Zasadą ma być rozstrzyganie sporów w trzyosobowych składach. Natomiast sprawy mało skomplikowane będą mogły być rozpatrywane jednoosobowo. Planuje się więc odwrócenie dotychczasowej reguły w zakresie rozpatrywania odwołań.

Zwiększenie dostępności do sądów

Odnotowano ponadto, że możliwość składania skarg do sądu na rozstrzygnięcia KIO jest mało realna z uwagi na wysokość wpisu. W konsekwencji proponuje się obniżenie opłaty sądowej do trzykrotności wpisu wpłacanego do KIO. Obecnie wynosi ona 5 procent wartości zamówienia, nie więcej jednak niż 100 tys. zł. Jej zmniejszenie do zakładanej kwoty oznacza, że opłata sądowa będzie się kształtowała na poziomie od 22.500,00 zł (7.500 zł x 3) przy najmniej wartościowych procedurach do 60.000,00 zł (20.000,00 zł x 3) przy postępowaniach o wysokiej wartości.

Pomysł na jednolitą linię orzeczniczą

Wskazuje się w tym zakresie również na uzgodnienia z Ministerstwem Sprawiedliwości, w myśl których rozpoznawaniem skarg zajmie się jeden wyspecjalizowany sąd, a nie jak to miało miejsce do tej pory – wszystkie sądy okręgowe w Polsce. Z dużym prawdopodobieństwem, biorąc pod uwagę statystykę odnoszącą się do miejsca wnoszenia skarg oraz zlokalizowanie instytucji centralnych, będzie to sąd w Warszawie. Tam ma zostać utworzony wydział do spraw zamówień publicznych. To z kolei może wiązać się z utrudnieniami dla organizatorów przetargów z innych rejonów Polski oraz biorących w nich udział wykonawców, ponieważ oznaczać to będzie konieczność dłuższych dojazdów na rozprawy, a niejednokrotnie konieczność noclegu. Jednak pomysł ten budzi powszechną akceptację.

Nie jest tajemnicą, że sprawy w zakresie zamówień publicznych, nie dość, że są rozstrzygane na podstawie specjalistycznych przepisów prawa, to należą do wysoko skomplikowanych. Rozstrzyganie tych spraw przez wykwalifikowanych w tym zakresie sędziów przyczyni się znacznie do ujednolicenia orzecznictwa – aspektu od lat postulowanego przez ekspertów zamówień publicznych w Polsce oraz użytkowników prawa. Jednocześnie zabieg obniżający opłatę sądową może spowodować znaczący wzrost liczby skarg, co staje się dodatkowym argumentem uzasadniającym powołanie specjalistycznego sądu.

Poznaj też nowe przepisy zamówień publicznych związane z RODO

Agata Hryc-Ląd – specjalistka z zakresu zamówień publicznych, przez lata związana z największą instytucją zamawiającą w Polsce, działającą w branży inwestycji infrastrukturalnych. Uczestniczka procesu legislacyjnego związanego z nowelizacją ustawy Pzp. Członkini Grupy, autorka licznych komentarzy i publikacji z zakresu ustawy Pzp, od 2012 roku aktywna członkini Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Konsultantów Zamówień Publicznych