Geniusz Prawa - John Austin

Autor: Teresa Konecka - specjalista Prawowity.pl

Znany brytyjski prawnik, który publikował wiele dzieł dotyczących filozofii prawa jak i samego prawa. Służył w Armii Brytyjskiej. Podczas służby zaczął studiować prawo. Po odbyciu służby został przyjęty do Izby Adwokatów Brytyjskich.Wkrótce potem został wykładowcą prawa z tytułem profesorskim na Brytyjskim Uniwersytecie. Jego dzieła wywarły ogromny wpływ na rozwój prawa anglosaskiego. W skład których wchodzą tak znamienite tytuły jak The Province of Jurisprudence Determined czy Lectures on Jurisprudence.

John Austin znany jest najbardziej z rozwinięcia teorii pozytywizmu prawniczego. Wyznaczył w nim tak zwane moralne granice, dzieląc jednocześnie pozytywizm na trzy części.

Prawo jest rozkazem, który został wydany przez rozkazującego, który nie jest w żaden sposób kontrolowany. Taki rozkazujący zwany jest suwerenem. Suweren to władza zwierzchnia nad ludem. Władza ta nie może być przyrównywana do Boga, gdyż ma charakter ludzki. Jest przez ludzi stanowiona. Rozkazy władzy suwerena są podparte groźbą, i dlatego ludzie działają w sposób nakazany przez niego. Nie jest to jednak według Johna Austina moralne. Zatem działania suwerena- jego rozkazy, i każda norma przez niego wydawana należy do prawa pozytywnego niemoralnego, które równocześnie stanowi jedną z części składowych prawa pozytywnego.

Z jakości wydawanych przez suwerena rozkazów, może on wynikać de iure, a więc z przepisów prawa lub ze strachu jaki w ludziach, swoimi rozkazami, podpartymi groźbą wzbudza, taki władca nazywany jest przez Johna de facto, wynikającym z samego faktu wydawania rozkazów. John Austin jednak podkreśla szczególnie rolę suwerena czyli władzy faktycznej niosącej posłuch wśród ludu, dla suwerenna, podrzędnego. Władca taki jest podwalinami dla prawa stanowionego, jest także według Austina, prawem pierwotnym.

Rządy władcy są niepodważalne  niepodzielne i nieprzerwane, zatem jest on według Austina władcą absolutnym. Rządy suwerena nie mogą być obwarowane dodatkowymi obowiązkami nałożonymi z zewnątrz. Chyba, że te obowiązki nałoży na siebie, poprzez stanowione przez siebie prawo, sam władca. Co więcej władza nie jest podzielna i nie może być sprawowana przez różne podmioty, mieści się tylko w rękach jednego władcy. Władca może być jednostką lub kolegium. Nie może jednak stanowić prawa dobrowolnie, jakby na to wskazywała absolutność jego rządów, ale musi opierać się na wskazaniach racjonalnych. Do tego czynnika, przy stanowieniu prawa, suweren musi wziąć pod uwagę opinię publiczną oraz dodatkową racjonalną kalkulację, która stanowi zbiór argumentów za i przeciw wprowadzeniu danego prawa, jako pozytywnego dla danej społeczności, nad którą suweren sprawuje niepodzielną władzę.

Do osiągnięć Austina należy jeszcze dodać zdefiniowanie charakteru normy prawnej. Norma prawna ma charakter generalny co oznacza, że nie jest skierowana tylko do jednego adresata  ale do grupy podmiotów określonych z nazwy rodzajowej. Norma posiada też charakter abstrakcyjny, co oznacza iż, nakazane czy też zakazane zachowanie jest wymagane od adresata normy w każdym przypadku, gdy ziszczą się określone w normie prawnej okoliczności. Jest ona ustanawiana wyłącznie przez władcę absolutnego i ustanawia odpowiednie, skierowane do adresatów, nakazy i zakazy, które są obarczone sankcją, a więc konkretnymi konsekwencjami, danego zachowania, przewidzianego w normie. Normy prawne w całości stanowią jedyne prawo, które jest zwane prawem pozytywnym.

Bibliografia:

• Filozofia prawa, Gustaw Radbruch, PWN, 2009 r. 
• Filozofia prawa, Roman Tokarczyk, Lexis Nexis, 2008 r. 
• Teoria i filozofia prawa, Wojciech Gromski, WUW, 1998 r.